Βιογραφία

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ ΑΦΕΝΤΑΚΗΣ

Γεώργιος Αφεντάκης

Ο Μεγάλος Ευεργέτης Γεώργιος Οικονόμου Αφεντάκης γεννήθηκε στην Κίμωλο πριν από την Επανάσταση του 1821. Ο πατέρας του λεγόταν Νικόλαος και ήταν ιερέας με το εκκλησιαστικό αξίωμα του Οικονόμου. Η μητέρα του λεγόταν Ελένη και ήταν κόρη του επίσης ιερέα και Οικονόμου Δημητρίου Σάρδη. Οι πρόγονοι της μητέρας του ήταν κτίτορες και ιδιοκτήτες για πολλές γενιές του ιερού ναού της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Κίμωλο, που είναι γνωστός μέχρι σήμερα ως η “Παναγιά του Κονόμου”. Οι γονείς του Ευεργέτη παντρεύτηκαν το 1808, όπως προκύπτει από το προικοσύμφωνό τους που έχει δημοσιευτεί στα “Κιμωλιακά”, Β’ Τόμος. Ο πατέρας του Ευεργέτη απεβίωσε το 1822, όπως προκύπτει από έγγραφη μαρτυρία που έχει επίσης δημοσιευτεί στα “Κιμωλιακά”.

Παρά το ότι ο Ευεργέτης και τα αδέλφια του έμειναν ορφανοί από πατέρα σε πολύ μικρή ηλικία, κατάφεραν όλοι να διακριθούν στην ζωή τους. Ο Ευεργέτης και ο αδελφός του Κωνσταντίνος Οικ. Αφεντάκης έγιναν επιτυχημένοι επιχειρηματίες στην Αθήνα. Ο αδελφός τους Δημήτριος Οικ. Αφεντάκης έγινε Δήμαρχος Κιμώλου και ο άλλος αδελφός τους Ιωάννης Οικ. Αφεντάκης συνέχισε την οικογενειακή παράδοση ως ιερέας, με το εκκλησιαστικό αξίωμα του Σακελλαρίου, στον ιερό ναό της Κοιμήσεως Θεοτόκου στην Κίμωλο.

Παρά την ορφάνια και τις δυσκολίες της εποχής, τόσο ο Ευεργέτης, όσο και τα αδέλφια του ήταν αρκετά μορφωμένοι για τα τότε δεδομένα, ίσως χάρη στον εκ μητρός παππού τους Οικονόμο Δημήτριο Σάρδη. Ο αδελφός του Ευεργέτη Ιωάννης Αφεντάκης διορίστηκε γραμματέας του ειρηνοδικείου Κιμώλου για πρώτη φορά το 1838 (ΦΕΚ 22/1838), αλλά δεν ανέλαβε υπηρεσία (ΦΕΚ 39/1838) και για δεύτερη φορά το 1844 (ΦΕΚ 31/1844).

Ο ίδιος ο Ευεργέτης διορίστηκε γραμματέας του ειρηνοδικείου Κιμώλου το 1843 (ΦΕΚ 28/1843) και προβιβάστηκε σε πάρεδρο και μετατέθηκε στο ειρηνοδικείο της Τραγαίας Νάξου, θέση όμως που εγκατέλειψε πολύ γρήγορα (ΦΕΚ 6/1844). Η περίοδος ήταν ιδιαίτερα δύσκολη για τους δικαστικούς υπαλλήλους με διαρκείς μεταθέσεις και μειώσεις μισθών (ΦΕΚ 11/1843), σε περιβάλλον οικονομικής κρίσης (ΦΕΚ 7/1843, ΦΕΚ 10/1843, ΦΕΚ 13/1843) και πολιτικής αστάθειας (κίνημα 3ης Σεπτεμβρίου 1843).

Ο Ευεργέτης μετοίκησε στην Αθήνα, ίσως συνοδεύοντας τον αδελφό του Ιωάννη Αφεντάκη, ο οποίος γράφτηκε το 1844 στο Δημοδιδασκαλείο με σκοπό να σπουδάσει δάσκαλος.  Ο Ιωάννης εγκατέλειψε τις σπουδές του, χειροτονήθηκε ιερέας και επέστρεψε στην Κίμωλο.  Ο Ευεργέτης όμως έμεινε στην Αθήνα.

Στην Αθήνα, ο Ευεργέτης εργάστηκε στην επιχείρηση εμπορίας υφασμάτων και άλλων ειδών Βερσή και παντρεύτηκε την κόρη του ιδιοκτήτη, Ελευθερία Βερσή. Η επιχείρηση εγκαταστάθηκε στην οδό Ερμού και γνώρισε μεγάλη άνθιση. Βασικός συνεργάτης του Ευεργέτη ήταν ο αδερφός του Κωνσταντίνος Οικ. Αφεντάκης. Τα δύο αδέλφια επεξέτειναν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες και σε άλλους τομείς. Για παράδειγμα, ο Κωνσταντίνος Οικ. Αφεντάκης αναφέρεται ως ένας από τους ιδρυτές και μετόχους ασφαλιστικής εταιρίας στον Πειραιά το 1863 (ΦΕΚ 7/1864).

Πίνακας με τον ευεργέτηΤο υψηλό πνευματικό επίπεδο του Ευεργέτη και των αδελφών του φαίνεται και από την ενασχόλησή τους με την Αρχαιολογική Εταιρία Αθηνών. Τα δημοσιευμένα πρακτικά της Γενικής Συνέλευσης της εταιρίας για κάθε χρόνο μεταξύ του 1859 και του 1870 δείχνουν ότι ο Ευεργέτης ήταν τακτικό μέλος της Αρχαιολογικής Εταιρίας, καθώς και ότι ο αδελφός του Κωνσταντίνος Οικ. Αφεντάκης είχε δωρίσει αρχαία αντικείμενα. Ο Ευεργέτης ήταν επίσης ενεργός πολίτης και διετέλεσε για πολλά χρόνια δημοτικός σύμβουλος του Δήμου Αθηναίων, ιδιαίτερα κατά την περίοδο που ήταν πρόεδρος του Δημοτικού Συμβουλίου ο Στυλιανός Κολιάτσος.

Ο Ευεργέτης και η σύζυγός του χαρακτηρίζονταν από φιλανθρωπικά αισθήματα και δώρισαν είτε ατομικά είτε σε φορείς χρηματικά ποσά προκειμένου να καλυφτούν ανθρώπινες και κοινωνικές ανάγκες. Βασικοί αποδέκτες των ενισχύσεων του Ευεργέτη ήταν η Εκκλησία (για παράδειγμα, δώρισε ένα από τα σπίτια του στην Ευαγγελίστρια της Τήνου) και η Κίμωλος. Μεταξύ άλλων, δώρισε την έκταση του σημερινού νεκροταφείου Κιμώλου και έκτισε εκεί τον ιερό ναό του Αγίου Γεωργίου, που είναι ο ιερός ναός του νεκροταφείου Κιμώλου μέχρι σήμερα.   Σημαντική ήταν η ψυχολογική σύνδεση του Ευεργέτη με τον ιερό ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Κίμωλο, αφού κληροδότησε το σπίτι του στην Ελεήμονα Εταιρία Αθηνών με ρητή πρόβλεψη να φροντίζει η Εταιρία για τον ιερό ναό.

 

ΑΓΑΛΜΑ ΕΥΕΡΓΕΤΗ

 

Το μεγαλείο της ψυχής του Μεγάλου Ευεργέτου αποκαλύπτεται με την πρόβλεψη στην διαθήκη του να διατεθεί μεγάλο μέρος της περιουσίας του σε κοινωφελή έργα. Πέρα από την πρόβλεψη για την δημιουργία του Αφεντακείου Ιδρύματος, ο Ευεργέτης προίκισε φτωχά κορίτσια της Κιμώλου, κληροδότησε χρηματικό ποσό για κατασκευή δημοσίων έργων στην Κίμωλο και κληροδότησε χρήματα σε δημόσια νοσοκομεία όπως το “Ελπίς” και ο “Ευαγγελισμός”, σε κοινωφελή ιδρύματα όπως ο “Ερυθρός Σταυρός” και το “Ορφανοτροφείο Χατζηκώστα”, καθώς και στο πολεμικό ναυτικό.

Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης προς τον Ευεργέτη, ο δρόμος που συνδέει το λιμάνι της Ψάθης με το χωριό της Κιμώλου έχει ονομαστεί “Λεωφόρος Γεωργίου Οικ. Αφεντάκη”. Επίσης, το 1967 το Αφεντάκειο Κληροδότημα τοποθέτησε σε περίοπτη θέση μέσα στον κήπο του Οίκου Περιθάλψεως Κιμώλου τον μαρμάρινο ανδριάντα του Μεγάλου Ευεργέτη, έργο του Ιωάννη Παπά. Ο ανδριάντας αυτός κοσμεί έως και σήμερα το χώρο για να θυμίζει στους παλιούς και να μαθαίνει στους νέους πως οι Μεγάλοι Ευεργέτες δε γεννιούνται αλλά γίνονται.